CYKL DROGA DO ZDROWIA: Czy wyzwania pozwalają budować NAWYKI?

Pamiętacie, że w dzieciństwie rodzice musieli pilnować, żebyśmy regularnie myli zęby? Dzięki temu dziś nie musimy się nad tym zastanawiać tylko automatycznie sięgamy po szczoteczkę i nienaturalne wydaje nam się, że moglibyśmy tego nie zrobić. W ten właśnie sposób wypracowali w nas mechanizm, który nazywamy nawykiem. W cyklu “Droga do zdrowia. Czy wiesz, że…?” zastanowimy się nad tym, czy wyzwania mogą pomóc w ich budowaniu 🙂

 

Jednym z podstawowych zadań naszego mózgu jest dbanie o przetrwanie całego organizmu, a tym samym minimalizowanie strat energii na poszczególne czynności. To właśnie dlatego wykształciły się w nas procesy, które pozwalają nam zautomatyzować czynności regularne i powtarzalne. Nawyki są niezwykle cenne dla funkcjonowania naszego organizmu, ponieważ nie wymagają od nas myślenia ani podejmowania decyzji. Dzięki temu, nasza świadomość nie jest obciążana i możemy skoncentrować się na innych zajęciach, sytuacjach czy reakcjach. Co ciekawe, nawet 40 procent codziennych decyzji jest podejmowanych bez udziału naszej świadomości, w sposób w pełni automatyczny!

 

Nawyk zbudowany jest z trzech elementów: bodźca, zachowania i nagrody. Dla wymienionego przeze mnie wyżej mycia zębów bodźcem może być na przykład skończenie śniadania. Po nim następuje czynność, czyli pójście do łazienki i umycie zębów. W nagrodę otrzymujemy uczucie świeżości, bez którego wiele osób nie byłoby w stanie wyjść z domu. Tak potężna może być siła nawyku. 

Nawyki to idealny mechanizm, który można wykorzystać do rozpoczęcia zdrowego stylu życia! Każdy zły nawyk, taki jak palenie papierosów, sięganie po kilka drinków przed zaśnięciem, zamawianie jedzenia typu fast food czy spędzanie weekendów na oglądaniu telewizji jesteśmy w stanie zmienić lub wypracować w jego miejsce nowy.

 

Średni czas potrzebny do tego, aby zachowanie weszło w nawyk wynosi 66 dni. Jest to oczywiście kwestia indywidualna – niektórym wystarczą niespełna trzy tygodnie, inni będą potrzebowali nawet trzech miesięcy na wypracowanie mechanizmu. Udowodnione jednak zostało to, że nawet jeśli jakieś zachowanie nie jest jeszcze naszym nawykiem to ciągle łatwiej będzie nam je wykonać trzydziestego dnia, niż pierwszego.

 

 

 

Najprostszym sposobem do zbudowania nawyku jest znalezienie bodźca, który będzie natychmiast warunkował nasz nowy nawyk lub zmieniał ten niezdrowy, np.:

• OD RAZU po przebudzeniu ➡ sięgam po wodę z cytryną. 
• ZAWSZE przed wyjściem do pracy ➡ jem śniadanie w domu. 
• OD RAZU po powrocie z pracy do domu ➡ idę pobiegać. 
• Podczas KAŻDEJ przerwy w pracy ➡ wypijam zdrowy sok zamiast wyjść na papierosa. 
• ZAWSZE przed kolacją zrobię 10 ➡20 ➡30 przysiadów.

Dzięki temu uda nam się wytworzyć powtarzalność danego zachowania. Za nagrodę – już na samym początku – warto przyjąć uczucie satysfakcji po ukończeniu wyznaczonego zadania. Nagrody w postaci kawałka pizzy, pączka czy kostki czekolady nasz organizm potraktuje jako łapówkę, dlatego lepiej się ich wystrzegać.

 

Jednym z najlepszych sposobów na wypracowanie nowego nawyku jest udział w grupowych wyzwaniach, takich jak mój #Healthy&Active. Pracujemy wtedy z moimi Obserwatorami nad nawykiem regularnej aktywności fizycznej. Każde wyzwanie ma na celu przyzwyczaić nas do regularnego wykonywania konkretnej czynności, a w konsekwencji do wyrobienia powtarzalnego procesu, niewymagającego podjęcia decyzji.

 

Rozpoczynając drogę do zdrowego stylu życia warto postawić na metodę małych kroków i każdy nowy nawyk wprowadzać po kolei. Na przykład: najpierw postawmy na codzienną aktywność fizyczną. Dopiero w momencie, w którym trening, energiczny spacer lub wieczorną przebieżkę będziemy wykonywać automatycznie – nawet w najgorszy dzień (bo przecież nawet w najgorsze dni myjemy zęby) – możemy spróbować wprowadzić kolejny – np. wypijanie zdrowego, zielonego smoothie po przebudzeniu.

 

W całym procesie budowania nawyku najważniejsze jest, aby być świadomym jego istnienia, wykorzystania go do osiągnięcia postawionego sobie celu i przełożenia tego na własną korzyść. Każda droga do zdrowego stylu życia jest dobra, ale ta z wykorzystaniem nawyków może okazać się skuteczniejsza 🙂

 

Bibliografia: 

1. Charles Duhigg. Siła nawyku, PWN 2013
2. European Journal of Social Psychology
3. Luda Kopeikina. Stop the Indecision: How to Eliminate Bad Habits that Cloud Your Thinking