Dieta antyhistaminowa – co to takiego?

Być może część z Was spotkała się kiedyś z pojęciem diety antyhistaminowej. Jeżeli zastanawiacie się, czy jest to kolejna “dieta cud” spieszę z wyjaśnieniem!

 

Zacznijmy od podstawowych pojęć. Czym właściwie jest histamina?

Histamina to amina biogenna, czyli organiczny związek chemiczny naturalnie występujący w organizmie człowieka. Pełni ona szereg różnych funkcji m.in.: 

• odpowiada za regulację napięcia mięśni gładkich i ciśnienia tętniczego,
• pobudza wydzielanie kwasu żołądkowego,
• bierze udział w gojeniu się ran,
• reguluje rytm snu i czuwania.

U zdrowych osób poziom histaminy we krwi utrzymywany jest na odpowiednio niskim poziomie, dzięki enzymom, które ją rozkładają. Są to głównie dwa enzymy: diaaminooksydaza (DAO) oraz N-metylotransferaza histaminowa (HNMT).

 

Nietolerancja histaminy

Nietolerancja histaminy definiowana jest jako niepożądana reakcja występująca po spożyciu produktów z wysoką zawartością histaminy. Pojawia się, jeżeli w organizmie nie jest zachowana równowaga pomiędzy histaminą uwalnianą z pożywienia a zdolnością organizmu do jej metabolizowania. Zauważa się przy tym zmniejszoną aktywność wspomnianego wcześniej enzymu DAO, przez co stężenie histaminy w osoczu wzrasta. 

Towarzyszą temu takie objawy, jak:

• bóle i zawroty głowy,
• zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy),
• świąd,
• problemy z oddychaniem,
• kołatanie serca,
• ból brzucha, 
• biegunki, 
• zaparcia, 
• mdłości.

 

Jak rozpoznać nietolerancję histaminy?

Przypuszcza się, że głównym powodem nietolerancji histaminy jest zmniejszona aktywność enzymu DAO, który tak jak wspominałam wcześniej, odpowiada za rozkład histaminy dostarczanej z pożywieniem. Do występowania nietolerancji histaminy mogą przyczyniać się także zaburzenia składu mikrobioty jelitowej (np. SIBO), stosowanie leków czy spożywanie alkoholu.  

Zdiagnozowanie nietolerancji histaminy nie należy do najłatwiejszych, ponieważ daje ona niespecyficzne symptomy. W przypadku występowania wyżej wymienionych objawów należy najpierw wykluczyć inne schorzenia, takie jak alergie pokarmowe czy choroby zapalne jelit.

W celu postawienia prawidłowej diagnozy często sugeruje się wykonanie oznaczenia aktywności enzymu DAO i poziomu histaminy we krwi. Jednak w niektórych badaniach podkreśla się znaczne ograniczenia diagnostyczne tych parametrów. W jednym z badań u każdego uczestnika 3-krotnie zbadano poziom DAO. Zauważono, że po wykonaniu pomiarów 3 razy zaledwie 11 z 31 osób otrzymałoby taką samą diagnozę. To oznacza, że większość uczestników raz uznana zostałaby za zdrowych, a w następnym badaniu jako mających nietolerancję histaminy.

Oznaczenie aktywności enzymu DAO zazwyczaj nie jest zalecane na początku rutynowej diagnostyki nietolerancji pokarmowych. Dopiero po wykluczeniu innych możliwych przyczyn występujących dolegliwości, można podejrzewać nietolerancję histaminy i zastosować dietę antyhistaminową. Potwierdzenie diagnozy wymaga stwierdzenia co najmniej dwóch charakterystycznych objawów oraz ich ustępowania lub złagodzenia po zastosowaniu diety antyhistaminowej. 

Pamiętajcie, że wszelkie objawy należy zawsze skonsultować z lekarzem, który powinien podjąć odpowiednią diagnostykę i na tej podstawie stwierdzić ewentualną nietolerancję histaminy.

 

Dieta antyhistaminowa – na czym polega?

Dieta antyhistaminowa stosowana jest w celu złagodzenia lub eliminacji objawów. Polega na spożywaniu produktów o niskiej zawartości histaminy, a eliminacji tych o jej wysokiej zawartości. 

Do produktów bogatych w histaminę należą: 

• sery dojrzewające półtwarde i twarde (np. camembert, feta, gouda, parmezan),
• wędliny dojrzewające i surowe (np. szynka prosciutto, salami),
• ryby tłuste (np. łosoś, makrela, sardynki), ryby o ciemnym mięsie (np. makrela, tuńczyk), 
• mięso i ryby wędzone, 
• konserwy mięsne i rybne, 
• produkty kiszone (np. kapusta, ogórki), 
• produkty fermentowane (np. kefir, kombucha),
• niektóre warzywa (np. pomidor, szpinak, bakłażan) i owoce (cytrusy, truskawki),
• napoje alkoholowe.

 

 

W diecie antyhistaminowej zaleca się przede wszystkim wykluczyć produkty o wysokim stopniu przetworzenia, zawierające konserwanty i sztuczne barwniki, a także produkty wędzone, długodojrzewające i kiszone. Bardzo ważne jest, aby pokarmy, zwłaszcza warzywa i owoce, były świeże, ponieważ w trakcie przechowywania zawartość histaminy w produktach może nadal wzrastać. Zaleca się także gotowanie w wodzie i na parze, co dodatkowo obniży ilość histaminy.

 

Podsumowanie

Pamiętajcie, że dieta antyhistaminowa jest dietą eliminacyjną i nie powinna być stosowana jako dieta odchudzająca czy poprawiająca stan zdrowia i samopoczucie u osób, które nie wykazują nietolerancji histaminy. Jeżeli pojawia się konieczność zastosowania takiej diety, należy wdrażać ją pod okiem lekarza oraz dietetyka. Stosowanie jej “na własną rękę” może skutkować niedoborami witamin i składników mineralnych w organizmie, dlatego zawsze w pierwszej kolejności skontaktujcie się ze specjalistą.

 

Bibliografia:

1. Comas-Basté O, Sánchez-Pérez S, Veciana-Nogués MT, Latorre-Moratalla M, Vidal-Carou MDC. Histamine Intolerance: The Current State of the Art. Biomolecules. 2020 Aug 14;10(8):1181. 
2. Hrubisko M, Danis R, Huorka M, Wawruch M. Histamine Intolerance-The More We Know the Less We Know. A Review. Nutrients. 2021 Jun 29;13(7):2228. 
3. Schnedl W.J., Lackner S., Enko D., Schenk M., Holasek S.J., Mangge H. Evaluation of Symptoms and Symptom Combinations in Histamine Intolerance. Intest. Res. 2019;17:427–433.
4. Schnoor, H.S., Mosbech, H., Skov, P.S. et al. Diamine oxidase determination in serum. Allergo J 22, 108–111 (2013).