Żywność funkcjonalna

W dzisiejszych czasach kładziemy coraz większy nacisk na zdrowy styl życia czy odpowiednie żywienie i jego wpływ na zdrowie, co ja też staram się robić każdego dnia pokazując Wam pomysły na zdrowe a jednocześnie proste przepisy. Wśród natłoku tych wszystkich informacji pojawia się także zagadnienie żywności funkcjonalnej.  Co ono oznacza? Postaram się troszkę przybliżyć Wam ten temat.

Żywność funkcjonalna posiada korzystny wpływ na stan naszego zdrowia. Jednak jej właściwości nie wynikają jedynie z obecności niezbędnych składników odżywczych. Co więc sprawia, że dany produkt spożywczy zaliczany jest do kategorii żywności funkcjonalnej?

 

 

Właściwości żywności funkcjonalnej

Aby dany produkt spożywczy mógł zostać zaliczony do kategorii żywności funkcjonalnej musi on spełniać poniższe kryteria:

 

• Żywność funkcjonalna powinna być żywnością konwencjonalną
  Oznacza to, że żywnością funkcjonalną powinny być te produkty spożywcze, które większość z nas spożywa na co dzień i które są częścią zwykłej diety. Co więcej, korzystne właściwości żywności funkcjonalnej powinny być obserwowane już przy ich standardowym spożyciu. Żywnością funkcjonalną nie mogą być natomiast tabletki, drażetki czy kapsułki.

• Żywność funkcjonalna powinna zawierać tzw. składniki aktywne
  Aby dany produkt spożywczy mógł zostać zaliczony do kategorii żywności funkcjonalnej obok składników pokarmowych powinien on zawierać także składniki o działaniu bioaktywnym. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w dalszej części postu.

• Żywność funkcjonalna musi posiadać udowodnione naukowo korzystne działanie
  Do kategorii żywności funkcjonalnej zaliczane są takie rodzaje produktów spożywczych, które posiadają udowodnione korzystne działanie na stan zdrowia organizmu (np. zmniejszenie poziomu cholesterolu, pomoc w walce z zaparciami).

• Żywność funkcjonalna powinna korzystnie wpływać na stan zdrowia
  Żywność może być uznana za funkcjonalną, jeśli udowodniono jej korzystny wpływ na poprawę stanu zdrowia i redukcji ryzyka rozwoju danych jednostek chorobowych.

 

 

Jak wytwarzana jest żywność funkcjonalna?

W trakcie procesu produkcji żywności funkcjonalnej stosowane są różnego rodzaju zabiegi mające na celu poprawę właściwości odżywczych danego produktu lub nadanie mu nowych właściwości prozdrowotnych. I tak proces wytwarzania żywności funkcjonalnej może obejmować:

• usunięcie z produktu wybranego składnika lub kilku składników – zabieg ten pozwala na usunięcie składników szkodliwych, wpływających negatywnie na stan zdrowia człowieka;
• zmianę zawartości naturalnych składników występujących w żywności – ta zmiana ma zazwyczaj na celu wzmocnienie korzystnego działania danego produktu spożywczego;
• dodanie do produktu składnika naturalnie w nim niewystępującego – dzięki temu produkt zyskuje nowe prozdrowotne właściwości;
• poprawę biodostępności żywności lub substancji odżywczych w nich zawartych – na skutek czego przyswajalność i wchłanialność danego składnika, który korzystnie wpływa na stan zdrowia zwiększa się.

 

 

Rodzaje żywności funkcjonalnej

Ze względu na przeznaczenie wyróżnić można żywność funkcjonalną zmniejszającą ryzyko rozwoju danych chorób. Do tej kategorii zaliczyć więc możemy funkcjonalne produkty spożywcze służące:

• zmniejszeniu masy ciała (np. produkty o obniżonej zawartości tłuszczu i cukru);
• zmniejszeniu ryzyka rozwoju chorób układu krążenia (np. margaryny wzbogacone sterolami roślinnymi (substancje zmniejszające stężenie cholesterolu we krwi));
• poprawie funkcjonowania przewodu pokarmowego (np. jogurty z dodatkiem probiotyków lub produkty wzbogacone w błonnik pokarmowy);
• zapobieganiu osteoporozie (np. soki i napoje roślinne wzbogacone w wapń);
• zmniejszeniu właściwości alergennych danego produktu (np. produkty niezawierające soi czy mleka).

Ponadto żywność funkcjonalną możemy podzielić w zależności od tego dla jakiej grupy docelowej jest ona przeznaczona. Dzięki temu wyróżniamy żywność funkcjonalną przeznaczoną:

• dla niemowląt (np. kaszki wzbogacone w żelazo);
• dla sportowców (np. napoje lub batony energetyzujące, napoje izotoniczne, żywność wzbogacona w białko);
• dla kobiet w ciąży i karmiących piersią (np. produkty zbożowe wzbogacone w kwas foliowy);
• dla osób starszych (np. margaryny wzbogacone w kwasy omega-3).

 

Trochę statystyk

Obecnie w Japonii produkty o działaniu prozdrowotnym stanowią 15% sprzedawanej żywności. W USA wśród żywności funkcjonalnej największy udział w sprzedaży mają przetwory zbożowe, napoje bezalkoholowe i produkty mleczne. Szacuje się, że prawie połowa żywności w USA jest kupowana z powodów zdrowotnych. W Europie wśród żywności funkcjonalnej prawie 50% stanowią „funkcjonalne” przetwory mleczne, a około 30% produkty zbożowe. Rynek żywności funkcjonalnej rozwija się w bardzo szybkim tempie. Poniżej znajdziecie przykłady najbardziej popularnej żywności funkcjonalnej.

 

 

Przykłady żywności funkcjonalnej

 

Żywność wzbogacona w antyoksydanty

O antyoksydantach pisałam już na blogu wielokrotnie, ostatnio np. TUTAJ. Dla przypomnienia wspomnę tylko, że do antyoksydantów należą m.in. witaminy A, C, E, a także cynk, selen, czy flawonoidy roślinne. Rolą antyoksydantów jest ochrona organizmu przed działaniem wolnych rodników. Dzięki temu antyoksydanty opóźniają procesy starzenia się i zapobiegają mi.in. chorobom nowotworowym oraz chorobom układu krążenia. Najczęściej wzbogaca się w nie napoje, soki owocowe, soki warzywne, margarynę i płatki śniadaniowe.

 

Żywność wzbogacona w kwasy omega-3

Tłuszcze omega-3 posiadają właściwości przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe a ponadto obniżają poziom trójglicerydów we krwi krwi. Dzięki czemu chronią  nas przed wystąpieniem chorób układu krążenia. Ponadto wpływają one korzystnie na pamięć i koncentrację oraz wspomagają układ odpornościowy w walce z infekcjami. Przykładami produktów wzbogaconymi w kwasy omega-3 są np. margaryny do smarowania pieczywa czy oleje roślinne.

 

Żywność wzbogacona w sterole roślinne

Żywność wzbogacona w sterole roślinne (np. margaryny czy jogurty) pomaga nam obniżyć poziom “złego” cholesterolu we krwi, a dzięki temu zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy i innych chorób sercowo-naczyniowych.

 

Żywność wzbogacona w błonnik pokarmowy

Stosowanie żywności wzbogaconej w błonnik pokarmowy ma m.in. na celu regulację pracy jelit i zapobieganie występowaniu zaparć.

 

Żywność wzbogacona w probiotyki

Tego typu produkty (np. jogurty) są szczególnie przydatne w przypadku zaburzeń pracy pracy przewodu pokarmowego. W produkcji żywności probiotycznej wykorzystuje się żywe kultury bakterii fermentacji mlekowej, a zwłaszcza szczepy z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Więcej informacji na temat właściwości probiotyków przeczytacie TUTAJ.

 

Jak widać rynek żywności funkcjonalnej ciągle się rozwija. Z pewnością stosowanie tego rodzaju żywności ma wiele zalet. Z drugiej strony pamiętajmy jednak, że żywność funkcjonalna nie zastąpi zdrowej diety. Na nic się zda smarowanie chleba margaryną ze sterolami, jeśli nie ograniczymy spożycia cholesterolu i tłuszczów zwierzęcych…

 

Literatura:

1. Błaszczak A, Grześkiewicz W. Żywność funkcjonalna – szansa czy zagrożenie dla zdrowia? Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2014; 20(2): 214-221.
2. Kudełka W, Łobaz D. Charakterystyka żywności funkcjonalnej. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie. 2007; 743: 91-120.
3. Mironiuk K. Żywność funkcjonalna – wyzwanie dla konsumenta, szansa dla producenta. Roczniki Naukowe SERiA. 2018; XX(5):112-118.
4. Świderski F, Waszkiewicz-Robak B, Hoffmann M. Żywność funkcjonalna – implikacje żywieniowe. Żywność. 2001; 4(29) Suppl: 133-149.

Pozwól, że pomogę Ci w diecie Poznaj diet by ann »